تاريخچه روشنايی شهری در تهران :
بررسی تاريخچه روشنايی شهری در تهران
سازمان بلديه ( شهرداری ) از يادگارهای دوره ی مشروطيت است .
از جمله كارهايي كه بانيان مشروطيت بدان توجه كردند سرو سامان دادن به اداره امور شهرها و تدوين قانون بلدی و تشكيل سـازمان بلديـه بـود .
امـا كيفيـت اداره شـهر در ايـران سـابقه ای طـولانی و سرگذشـتی جالب دارد .
محتسب كه از اواخر قرن اول و اوايل قرن دوم هجری پيدا شد، متصدی وظايف شـهرداری و شـهربانی امـروزه بـوده اسـت .
در آن ايـام روشنايی شهر نيز بوسيله ی مردم تأمين می شد و هركس می توانست بالای درب خانه اش چراغی جهت ايجاد امنيت بيشتر روشـن مـی كـرد .
كسانی هم كه استطاعت بيشتری داشتند چراغهايی وقف روشنايی معابر می کردند .
تاريخچه روشنايی شهری در تهران
برای ايـن چراغ هـا اغلـب در پـيچ و خـم معـابر طاقچـه كوچكی تعبيه مي شد كه آثار آن هنوز هم در بعضی شهرهای ايران وجود دارد .
اداره ی احتساب به دو اداره *احتساب* و *تنظیف* تجزيه شد و هر یک از اين ادارات عده ای مأمور و فراش در اختيار گرفتنـد .
يـك اداره ديگر نيز ضميمه اداره تنظيف شد، به نام اداره روشنايي .
در آن ايام چراغ های فانوسی در اطراف ارگ و باب همايون و خيابان های علاءالدوله (فردوسي فعلي ) و لاله زار بر بالای پايه هايی نصب كرده بودند .
این چراغ ها می بایستی هنگام غروب آفتاب توسط مـأمورين شـهرداری روشـن می شد .
از ميان شهرداران دوره ی قاجاريه كسانی كه نامی از خود بر جای گذاشتند ، بیشتر آن هایی بودند که در زمان تصدی خود به روشنایی شهر که منظور مرتب بودن همان فانوس ها باشد ، توجه داشتند .
این اولین کارخانه ای بود که در ایران دایر شد و شیوه کار آن نیز چنین بود که دیگ های درداری در انکار گذاشته بودند و از آن ها لوله هایی به اطراف کشیده شده بود که لوله اصلی آن به خیابان ناصریه و خیابان باب همایون عمارت شاهی می آمد و به فانوسهایی که به دیوار نصب بود مرتبط می شد .
غروب شیر دیگ ها باز شده ، گاز کاربیت در لوله ها جریان یافته و توسط عده ای چراغچی که با میله های بلند مشتعلی براه می افتادند ، فانوس های آن را که بع دیوارها نصب شده و لوله گاز به داخلشان رفته بود روشن می کردند .
اين ابداع قبل از اختراع چراغ برق بود كه با اولين سفر ناصر الدين شاه به فرنگ به ايران آمد .
در سفر مظفر الدين شاه به روسيه كه اولين كارخانه چراغ برق يعنی (كارخانه امين الضرب ) خريداری شد، برق جانشين گاز شد و نام خيابان چراغ گاز به چـراغ برق تغییر کرد .